روزه و بیماران سردرد(میگرن)
در سردردهای شدید کم شدن آب و پایین آمدن قند خون علایم بیماری را تشدید می کند.
در بیماران میگرنی هنگام روزه داری میزان اسیدهای چرب آزاد خون افزایش می یابد که مستقیماً بر شدت یا تسریع میگرن از طریق آزاد سازی کاته کولامین ها اثر می گذارد، بنابر این توصیه می شود بیماران میگرنی روزه نگیرند.
سردردها:
هر سال حدود چندین میلیون نفر در جهان به علت عارضه سر درد به پزشک مراجعه می کنند. قبلاً برای این بیماران فقط یک داروی ضد درد نسخه می کردند بدون آنکه بررسی کاملی روی سردرد انجام دهند یا اینکه به تشخیص معینی دست یابند.
امروزه بیشتر پرده های پنهان کننده علل سردرد را کنار زده اند.
طبقه بندی: یک طبقه بندی ساده، سردردها را بر اساس مکانیسم ایجاد درد به 3 گروه اصلی تقسیم می کنند، سردردها عروق (5) که شامل سردردهای ناشی از واکنش غیر عادی سرخرگ های مغزی است، بخصوص اینکه می دانیم این سرخرگ ها تمایل به گشاد شدن دارند و به اصطلاح روز (دیلاته) می شوند، سردردهای ناشی از انقباض (یا فشار) ماهیچه ها(6) این گروه از سردردها به علت انقباض دیرپا و مزمن ماهیچه های سر گردن و صورت (چهره) ایجاد می شوند.
و سردردهای کششی و التهابی (7) که تمام سردردهای ثانوی مربوط به بیماری عضوی جمجمه و خمائم آن را شامل می شود.
گروه چهارمی نیز تحت عنوان نورالژی های ناشناخته دلیل جمجه ای (8) وجود دارد که هیچگونه تغییرات پاتولوژیک در آنها مشاهده نمی شود.
حدود 8 درصد بیماران مبتلا به سردرد که به پزشک عمومی مراجعه کرده اند و بیش از پنجاه درصد کسانی که به متخصص و یا به کلینیک درد رجوع کرده اند مبتلا به سردردهای عروق بوده اند.
نمونه های اولیه سردرد عروقی از نوع میگرن و دوره ای کلاستر (Cluster) است.
میگرن Migraine
میگرن نوعی سردرد عروقی است که شامل سردردهای ناشی از واکنش غیرعادی سرخرگ های مغزی است. حدود 15 درصد از افراد 40 ساله و زیر 40 ساله به میگرن یا یکی از انواع آن گرفتار هستند.
نخستین حملات میگرنی ممکن است هر زمانی بین سنین 5 و 30 سالگی رخ دهد ولی بطور معمول میگرن در زمان بلوغ آغاز می شود پسر و دختر تقریباً به یک اندازه دچار می شوند، ولی پس از آن زنان بیشتر از مردان گرفتار حملات میگرنی می گردند، و در زنانی که به سن 40 سالگی رسیده اند در مقایسه با مردان نسبت ابتلاء به میگرن 3 به 2 است. در زنان ممکن است پس از یائسگی میگرن فروکش کند. تقریباً در 7 درصد بیماران میگرنی سابقه خانوادگی میگرن وجود دارد، ولی اینکه آیا به ارث رسیدن میگرن از راه ژن غالب صورت می گیرد یا از راه ژن مغلوب رخنه گر است. هنوز بدرستی معلوم نیست.
تغییرات عروقی در میگرن شامل دو دسته رگهای خونی درون جمجمه ای و بیرون جمجمه ای می شود.
بعضی از سردردها می تواند در پی عوامل گوناگون چون استرس و افسردگی و فشار خون یا بیماری عفونی مشخص بروز کند.
عوامل مساعد کننده سردرد میگرن:
بعضی از خوارکیها که حاوی مقدار زیادی تیرامین (9) یا سایر مواد مؤثر بر رگ ها هستند می توانند در حمله میگرنی نقش داشته باشند این خوراکی ها عبارتند از مشروبات الکلی، شکلات- گردو و امثال آن و همچنین خوردن مقادیر زیاد آب لیمو و پنیر کهنه. داروهائی که باعث ایجاد میگرن شوند عبارتند از رزرپین(10) (که یک داروی رها کننده سروتونین است) نیترو گلیسیرین(که گشاد کننده رگ ها میباشد) و داروهای ضد فشار خون(که موجب گشاد شدن عروق میشوند) مصرف مقادیر زیاد از حد ارگوتامین (11) که رگها را تنگ می کند و برای درمان میگرن بکار می رود.
استروژن (12) که وقتی به زنان یائسه داده شود یا به عنوان قرص های جلوگیری از حاملگی بکار رود می تواند موجب بروز سردرد میگرن شود حتی هنگامی که آمادگی ارثی هم در کار نبوده باشد.
نزد 50 درصد از زنانی که میگرن دارند استروژن سردرد را بدتر می کند.
عامل مهم دیگری که نقش اساسی در بروز میگرن بازی می کند تغییر سریع سطح هورمون دریدن است که در بعضی از زنان بهنگام تخمک گذاری یا پیش از قاعدگی باعث آغاز حمله میگرن می شود یا تغییر سریع سطح قند خون است که در بعضی اشخاص در پی خواب زیاد یا روزه داری موجب بروز حمله میگرنی نقش بازی می کنند.
تحریکات فیزیکی مثل روشنائی خورشید یا اطاقهای خفه و تاریک گاهی می تواند موجب بروز حمله میگرن شوند.
علائم بالینی سردرد میگرن:
حملات میگرن ممکن است متوسط یا شدید و یا عاصی کننده باشد و امکان دارد به فواصل مختلف از 2 سال یکبار تا هر هفته 3 بار رخ دهد بعضی از بیماران مبتلا به میگرن (ولی نه همه آنها) شخصیت میگرنی از خود نشان می دهند بدین معنی که می توان گفت افرادی هستند منزه طلب، دارای حالت های اضطراری و وسواسی، جاه طلب و معمولاً بسیار باهوش هستند. این افراد همچنین زود هیجان زده می شوند، حساسند، اگر در کاری درمانده شوند آسیب پذیرند و مستعد وسوسه های ذهنی هستند. در آغاز حمله سردرد میگرنی ممکن است فقط نیمی از سر را در بر گیرد، ولی سپس امکان دارد به نیمه دیگر هم سرایت کنند بیشتر اوقات سردرد با تهوع، ترس از روشنائی، استفراغ، اسهال، سرگیجه، لرز، تعریق زیاد و سرما سرما همراه است. در خلال حمله میگرن بیمار بد حال بنظر می رسد. در مرحله پس از سردرد آن قسمت از جمجمه که درد در آن موضع گرفته بود حساس باقی می ماند و بیمار ممکن است احساس خستگی و واماندگی کند هرگونه تلاشی جسمی مثل خم شدن از جا، بلند شدن یا دویدن ممکن است موجب سردرد ضربانی شود. فشاعصبی (Stress) عامل حمله میگرنی است.
بیماری زائی: گواینکه ماهیت عروقی میگرن کاملاً محرز شده است ولی بسیاری از رویدادهای (پاتوفیزیولوژیک) آن هنوز دقیقاً روشن نشده اند.
از نظر عمومی تغییرات با رها شدن سروتونین از پلاکت ها که در مرحله مقدماتی حمله میگرن قابلیت تجمع بیشتری نشان میدهند آغاز می شود.
قسمت اعظم سروتونین خون در پلاکت ها انبار شده و پلاکت ها به هنگام تجمع، سروتونین آزاد می کنند. افزایش ناگهانی سطح سروتونین آزاد خون در خلال مرحله پیش از سردرد موجب تنگ شدن سیستم عروقی در عصب می شود و جریان خون مغز را کاهش می دهد.
در خلال سردرد تغییرات بیوشیمیائی و عمومی نیز رخ میدهد و چون سروتونین جذب رگهای خونی و بافت های اطراف رگها شد، سطح سروتونین عمومی بدن سقوط می کند. در پاسخ به تغییرات سوخت و سازی موضعی سرخ رگهای پارانشیمی که بدون عصب می شوند گشاد می گردند.
راه یابی به تشخیص سردرد میگرنی: کلید تشخیص سردرد پرسیدن تاریخچه بیماری توسط پزشک معالج است که تمام آگاهی های لازم را شامل باشد و بتوان تصور ویژه ای از سردرد را از آن استنباط کرد. طول مدتی که سردردها پایدار شده است، محل دقیق سردرد، چگونگی و حدود تکرار آن و اینکه چه موقع از روز سردردها رخ می دهند و حد پایداری آنها همه از آگاهی های مهم و لازمند و همچنین اگر بتوان سابقه خانوادگی سردرد را نیز معلوم کرد کمک زیادی به تشخیص خواهد کرد. ولی اگر سردرد الگوی مشخصی را به دست نداد یا به بیماری عضوی مظنون شدیم، میتوان به پژوهشهای نسبتاً عادی مختلفی که به بیماری مورد نظر مربوط باشد پرداخت این آزمونها شامل پرتونگاری جمجمه، الکتروالنسفالوگرام (نوار مغزی) سی تی اسکن، MRI (ام- آر- آی) وغیره.
درمان: در درمان میگرن دو هدف را در نظر می گیرند. فرو نشانی سردردی که می خواهد شروع شود یا اینکه شروع شده است و پیشگیری فرونشانی سردرد را درمان عقیم گذارنده می نامند.
درمان سردرد میگرنی:
1- اگر میگرن خفیف باشد بکار بردن اسپرین یا استامینوفن ممکن است حمله سردرد را برطرف نماید ولی سردردهای میگرنی معمولاً متوسط یا شدید هستند و کمتر به اینگونه درمانهای خفیف پاسخ میدهند.
2- داروهای انتخابی در درمان میگرن تارترات ارگوتامین است. تارترات ارگوتامین یک داروی تنگ کننده رگ می باشد که بیشتر درکبد متابولیزه می شود. ارگوتامین را می توان بطور خوارکی، زیر زبانی، استنشاقی، بصورت شیاف از راه راست روده ، یا تزریقی بکار برد و بهنگام بروز نخستین نشانه حمله باید بکار رود، تجویز داخل عضلانی سریعترین اثر را می بخشد و در حدود 85 درصد بیماران را تسکین می دهد.
خوراکی در حدود 50 درصد درد بیماری را مرتفع می سازد. اگر تهوع بیمار مانع جذب خوراکی دارو شود می توان ارگوتامین را از راه تزریقی تجویز نمود.
3- دی هیدرو ارگوتامین (13) این دارو را فقط از راه تزریقی داخل عضلانی می توان بکاربرد، دی هیدرو ارگوتامین نیز برای کاستن حملات میگرن مفید است.
در زمان حاملگی و در کسانی که دچار بیماری کرونر قلب، اختلال در کارکبد هستند کاربرد ارگوتامین منع شده است. پیشگیری از سردرد میگرنی: اگر احیاناً حمله های میگرنی 3 بار یا بیشتر رخ می دهد هدف اصلی از درمان باید پیشگیری باشد.
1- داروی انتخابی برای پیشگیری از حملات میگرنی پروپرانول (14) است. پروپرانول یک بتابلوکر است که جلوی متسع شدن رگ ها خونی را می گیرد و تأثیراتی را که اپی نفرین در گرد آمدن پلاکت ها دارد خنثی می کند.
2- سیپروهپتادین (15) آنتی هیستامینی است که گیرنده های هیستامین و سروتونین را مسدود می کند، سیپروهپتادین در میگرن خردسالان مفید است ولی در بزرگسالان کمتر اثر میکند.
3- آمی تریپتیلین (16) یک داروی 3 حلقه ای ضد افسردگی است که برای پیشگیری میگرن بویژه میگرنی که با سردردهای ناشی از انقباضی(فشار) ماهیچه ای همراه است مفید واقع می شود این دارو در بیماران مبتلا به گلوکوم(آب سیاه چشم) و بزرگی خوش خیم پروستات مردان نباید بکار برد. وقتی که علت سردرد میگرنی تجمع پلاکت ها باشد داروها سولفین پیرازون و آسپییرین و کلونیدین مؤثر می باشند.
روزه وبیماران چربی خون بالا
در افراد روزه دار محدودیتهای انرژی دریافتی از غذا در ایام ماه رمضان موجب کاهش تری گلیسیرید، هم با رژیم غذایی پرچرب و هم رژیم غذایی پرکربوهیدرات، می شود و این در تحقیقات تجربی و غیر ماه رمضان نشان داده شده است.
با وجود گزارشهای متفاوتی که در نحوۀ تغییرات کلسترول تام به کلسترول HDL (اچ دی ال) داده اند، یاد آوری شده است که بالا بردن پارامترهای فوق از عوامل خطر بیماریهای قلبی- عروقی هستند. کاهش تری گلیسیرید- گلیسیرید تام- کلسترول HDL و نسبتهای مذکور افزایش کلسترول HDL در افراد روزه دار با سابقه چربی خون بالا(هایپرلیپیدمیک) بیشتر از افراد طبیعی است. در افراد روزه داری که غذای کمتری مصرف می کنند، کاهش عوامل خطرناک چربی بیشتر است.
نظرات شما عزیزان: